УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан УИХ-ын 2025 оны хаврын ээлжит чуулганыг нээн 20 орчим минут үг хэллээ. Үүний 10 орчим минутыг оршил, сүүлийн 10 гаран минутыг шийдэл хэмээн харж болохоор байна. Учир нь 11 дэх минутаас “Хаврын ээлжит чуулганы хугацаанд нийгмийн өмнө тулгамдсан асуудлын нөхцөл, шалтгааныг нарийвчлан авч үзэж, ул үндэстэй шийдвэрлэх асуудлууд шилээ даран хүлээж байна” хэмээснээс эхлэн дараах асуудлыг дурдав.

Товчхондоо Засгийн газартайгаа муудахгүй, хууль давсан журмаар иргэдэд хүнд суртал үүсгэхгүй, зах зээл, эдийн засагт төрийн оролцоо байсаар байна зэрэг аязыг чуулганы индрээс тоглуулав.

Нэг. Засгийн газартайгаа гараа атгасан хэвээр

Засгийн газрыг огцруулах санаачилга явуургүй болох дохиог дараах байдлаар илэрхийлжээ. Ингэхдээ тогвортой байдал, эв нэгдэл, зөв хандлага хэмээх үгэнд шингээж. Мөн Засгийн газрын үйл ажиллалагааны хөтөлбөрийг УИХ өөрөө баталсан, үүнээс ердөө 6 сарын нүүр үзэж байгаа тул үр дүнгээ хармаар байна гэсэн өнгө аяз тогложээ.

Өнгөрсөн хугацаанд Засгийн газрын байгуулсан гавьяа хэмээн дурдагдах ажил бол Францын Орано Майнинг,  БНХАУ-ын Засгийн газартай байгуулсан тус тусын хөрөнгө оруулалтын гэрээ юм. Энэ тухай УИХ-ын дарга “...алсын замд дөрөө нийлэх хөрөнгө оруулагчдын итгэлийг хүлээх…” хэмээн дэмжлэгээ илэрхийлсэн бололтой.

Хоёр. Хуулиас давсан журамд үүнээс цааш газар үгүй

Төрийн хүнд суртал олон янзын зөвшөөрөл, журмаар илэрдэг тухай төрийн бодлого, шийдэлд чих дэлсэх болсон. Иймдээ ч ЗГХЭГ-ын санаачилгаар холбогдох яам, албадад албан бичиг хүргүүлж, тодорхой ажил хэрэг болж байгаа. Тэгвэл уг завхарлын суурийг Хууль тогтоомжийн тухай хуулийн хийдэл хэмээн үзэж, нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөлд тодорхой шийдэл тусгахаа илэрхийлэв.

Түүний үгээс,

• Хүн төвтэй хууль зүйн бодлогын суурь Хууль тогтоомжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах замаар тавигдах ёстой.
• Хууль зүйн байнгын хорооны даргаар ахлуулсан ажлын хэсгээс боловсруулж, өргөн мэдүүлсэн Хууль тогтоомжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлд тусгагдсан журмыг дураар, үзэмжээр батлах явдлыг таслан зогсоох, журам батлах эрх олгож буй хуулийн заалтуудад өндөр шалгуур тавих эрх зүйн орчныг энэ хаврын чуулганаар хэлэлцэн шийдвэрлэнэ.
• Ингэснээр шинэ харилцааг журмаар зохицуулдаггүй байх шаардлага тавигдаж, журмыг зөвхөн хуульд заасан тохиолдолд, мөн хуулиар тогтоосон хүрээ хязгаарт баталдаг болж, журмаар зохицуулж үл болох буюу зөвхөн хуульд тусгах харилцааны зааг тодорхой болно.

Гурав. Зах зээл, эдийн засаг: Том компаниуд суран бүсээ чангалах нь зөв

Сүүлийн үед ил, далдаар MCS ба Засгийн газар хоорондын сөргөлдөөн чих дэлсэх болсон. Дээрх маргаантай холбоотойгоор нэг талаас том компаниуд ажлын байр бий болгож, татвар төлдөг, нөгөө талаас тэднийг хэт монополь байна хэмээн олон нийт талцаж буй. Тэгвэл энэ асуудалд УИХ-ын дарга “Зүй ёсны монопол байдалтай аж ахуй эрхлэгчийн үнийн өөрчлөлтийг зах зээлийн харилцааны зөнд нь үлдээснээс хэрэглэгчдийн эрх хамгаалалтгүй орхигджээ. Салбарийн эрх зүйн шинэчлэлтийг хийнэ” гэв. Харин дээрх бодлогоор зах зээл, эдийн засагт төр оролцох нь ямар үр дагавар үүсгэхийг салбарын мэргэжилтнүүд эртнээс хэлэлцэж, үнэн мөнөө түгээж байх нь зүйн биз.

Зах зээл, эдийн засаг: Цахилгааны салбараас төр гарахгүй

Эрчим хүчний реформ ярьснаас хойш үнэ нэмэгдсэнээс өөр шинэчлэл иргэдийн амьдралд хараахан мэдэгдээгүй байна. Харин энэ удаагийн чуулганд эрчим хүчний салбарын эрх зүйн шинэчлэлийн ажил чухал хэсэг байх болно хэмээн мэдэгдлээ. Мөн өрсөлдөөнт тогтолцоо нэвтрүүлнэ гэх ч төрийн оролцоог зохистой түвшинд хангана гэсэн нь эрчим хүчийг либералчлах, төрийн оролцоо, засаглалыг сайжруулахад хэр оновчтой бодлого болохыг хожмын нэг өдрийн чуулганы хуралдаанаас дүгнэх болжээ.

Зах зээл, эдийн засаг: Татварын багц хууль

Татварын багц хуулийн төсөл чуулганы завсарлагааны хугацаанд идэвхтэй ажил хэрэгжсэн. Ийнхүү чуулганаар нааштай зохицуулалт буй болж магадгүй байна. “Үндэсний аж ахуйн нэгжүүдэд татварын дарамт үүсч, өсөж хөгжихөд саад болж буй хуулийн хийдлийг нэн даруй судалж, иргэд, аж ахуйн нэгжид ээлтэй шийдвэрүүдийг гаргах нь Та бидний үүрэг юм”

Даргын үг

Энэ дашрамд уншигчдадаа УИХ-ын дарга дангаараа бодлого тодорхойлогч биш, харин хэлэлцүүлгийг удирдан чиглүүлэгч гэдгийг анхаарах нь зүйтэйг сануулъя. Хэрэв бодлого, шийдвэрийн талаар өөрийн үзэл бодлоо илэрхийлэх бол УИХ-ын гишүүний хувиар байр сууриа илэрхийлэх нь зохистой. Харин түүний 20 орчим минутын нээлтийн үгний тал нь өөрийнх нь санаачлан батлуусан шинэ хоршоо хөтөлбөр, ардаас нь хэлэх үгнийхээ ач холбогдлыг бууруулсан нуршуу оршил байгаа нь дараагийн удаа даргын маягийн сүржин илтгэл бус дэг сахиулагчийн хувиар зүй зохисоо хангасан албан ёсны нээлтийн үг байх талаар тунгааж явах асуудал мэт харагдаж байна.

Түүнчлэн ийнхүү яриандаа 10 технологийн парк шинээр байгуулах талаар дурдсан нь анхаарал татаж байна. Учир нь дахин төрийн бүтцийг тэлж, төсвөөс санхүүждэг ч үр ашиг өгдөггүй нэгж нэмэгдэх вий гэсэн айдас төрүүлж байна. Манай улсын хувьд төрийн өмчийн аливаа бүтэц, нэгжүүдийн үйл ажиллагаа доголдож, эрчим хүчний салбараас эхлэн засаглалын хямралд өртөн толгой гашилгасан асуудлуудын нэг болоод байгаа нь эрхгүй итгэл алдрах шалтгаан болж буй юм.

УИХ-ын дарга Д.Амарбаягалангийн үгийг бүрэн эхээр нь хүлээн авна уу.