УИХ-ын хаврын ээлжит чуулганы 3 сарын 31-ний өдрийн хуралдаанаар ЗГХЭГ-ын дарга, Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх ажлын хэсгийн ахлагч Н.Учрал Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулгатай холбоотой Төгрөг нуурын ордын талаар ярьсан. Тэрбээр,

18 жилийн турш 39 стратегийн ордыг гадаадын иргэнд зарж, ашиг хонжоо олон, оффшорт хийсэн. Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулга гишүүн хөдөө орон нутгаар “Үндэсний баялгийн санг иргэдэд авч ирье” гэж ярьж явна. Үгээрээ биш үйлдлээрээ үзүүлэх хэрэгтэй. Тантай нэр холбогддог Төгрөг нуурын ордыг ярих цаг нь болсон. Тусгай АМНАТ-өөр тооцвол 15 их наяд төгрөг ард түмэнд ирэх байсан Төгрөг нуурын ордыг 250 сая ам.доллароор гадаадын дөрвөн иргэнд зарсан” гэхчлэн ноцтой асуудлыг хөндсөн билээ. 

Төгрөг нуурын орд гэж юу вэ?

• Төгрөг нуурын хүрэн нүүрсний орд нь Төв аймгийн Баян сумын нутагт оршдог бөгөөд Улаанбаатар хотоос 130 км зайтай.
• Уг орд нь Чойр-Нялгын сав газарт хамаардаг бөгөөд энэхүү сав газар нь доод цэрдийн настай хүрэн нүүрс бүхий давхарга эзэлдэг байна.
• Төгрөг нуурын бүлэг ордод 1983 онд улсаас урьдчилсан хайгуул хийсэн. 
• Геологичдын урьдчилсан таамгаар, энэ орд 20-30 км талбайг хамардаг, 3 тэрбум тонн хүрэн нүүрсний буюу эрчим хүчний нүүрсний нөөцтэй аж.
• Улсын эрдэс баялгийн нөөцөд бүртгэгдээгүй ч энэ нөөцөөрөө стратегийн ордын хоёр дахь жагсаалтад багтсан байдаг. 

Энэ ордыг хэн эзэмшдэг вэ?

Тус бүлэг ордод олон компаниуд үйл ажиллагаа явуулж, лиценз эзэмшдэг байна. Тухайлбал, 

• “Төгрөгнуурын энержи” ХХК - дөрвөн талбайд нийтдээ 1,113.43 га
• “Төгрөг нуур девелопмент” ХХК - хоёр талбайд нийт 3,657.53 га
• "Цэцэнс холдинг" ХХК - дөрвөн байршилд 1,881.15 га
• "Коммонмакс" ХХК - гурван байршилд нийт 38,911.52 га
• "Төгрөг тал" ХХК - хоёр талбайд 823.26 га талбайн ашиглалтын тусгай зөвшөөрөлтэй.

“Төгрөг нуурын энержи” ХХК

• Эдгээрээс анхлагчдын нэг болох “Төгрөгнуурын энержи” ХХК нь 1995 оны 6 сарын 27-нд “Нэйчө” ХХК-ны нэр дээр ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлөө авсан.
• Ийнхүү 2005 оны 4 сард “Нэйчө” ХХК-аас “Хайрхантрейд” ХХК-д, 2005 оны 9 сард “Хайрхантрейд”  ХХК-аас “Төгрөгнуурын энержи” ХХК-ны нэр дээр тусгай зөвшөөрлөө шилжүүлжээ. 
• Өдгөө “Төгрөгнуурын энержи” ХХК нь “Самех” ХХК-ийн хувь эзэмшилд бий.
• “Самех” ХХК болон “Төгрөгнуурын энержи” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар Боожоогийн Норовсамбуу гэх хүн 2016 онд бүртгэгджээ.

Яагаад Х.Баттулгатай холбогдов?

• “Cамех” компанийг 2006 онд УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга үүсгэн байгуулж, гүйцэтгэх захирлаар нь Я.Батсүх гэдэг хүнийг томилсон.
• Уг компаниар дамжуулан “Төгрөг нуур”-ын орд газрыг эзэмшигч “Төгрөгнуурын энержи” компанийг 1.3 сая ам.доллароор худалдан авсан байна. 
• Ийнхүү “Төгрөгнуурын энержи” ХХК-ийг эзэмшдэг “Самех” ХХК-ийг Х.Баттулга үүсгэн байгуулсан ч 2016 онд “Эксим Кредит” ХХК-ийн хувь эзэмшилд шилжиж, дээр дурдсанчлан эцсийн өмчлөгчөөр Б.Норовсамбуу гэх хүн бүртгэлтэй байна. 

Х.Баттулга Төгрөг нуурын ордыг бүхэлд нь эзэмшдэг “Самех” компаниа тэр чигээр нь Сингапур улсад бүртгэлтэй “Central Asia Mineral Exploration PTE” гэдэг компани руу 2007 оны наймдугаар сарын 13-ны өдөр шилжүүлжээ. Гэвч энэ компани 2017 оны 7 сарын 1-нд татан буугдсан байгаа юм. 

• АНУ-д төвтэй, гадаад бодлогын талаар мэдээлдэг, хараат бус  "International Policy Digest" вэб сайт дээр 2020 онд Х.Баттулгын оффшор хөрөнгийн талаар нийтэлж байв.
• Тус нийтлэлд “Х.Баттулга 2010 онд Төгрөгнуурын нүүрсний ордыг Кайманы арлуудад бүртгэлтэй, хятад эзэмшилтэй “Ming Shin Waterworks Holdings Limited” компанид 250 сая ам.доллароор худалдсан гэж Хонконгийн хөрөнгийн биржээс мэдээлсэн” хэмээж байжээ.

Ямартай ч Х.Баттулга “Төгрөг нуур”-ын ордын лицензийг монголчуудаас 1.3 сая ам.доллароор худалдан аваад, түүнийгээ Хонконгийн хөрөнгийн биржээр дамжуулан 250 сая ам.доллар буюу 192.3 дахин нугалсан үнээр худалдан борлуулсан” гэх гадна, дотнын яриа оргүй зүйл биш болоод дуусав.