Улс төрийн өрнөл хамтарсан засаг, мега төслүүдийн хэл, аманд дарагдаж хэсэг зогсонги байдалд оров. Гэхдээ биднийг яаж уйдаах вэ ордны гадаах жагсаал, цуглаан, ордон доторх газрын тосны үйлдвэр гэсэн хөнгөн улс төр үргэлжилсээр л байна.

Тэгвэл хоёр долоо хоногийн өмнө Засгийн газрын тэргүүний хүчийг зузаалах нэг сонирхолтой хуулийн төсөл орж ирлээ. Өмнөх үеийн ямар ч Засгийн газар ийм хуулийн төсөл оруулж ирж байгаагүй байх.

Энэ нь “Хууль бус хөрөнгийг хураах тухай” хуулийн төсөл.

Тодорхойлолт нь маш энгийн. Хэрвээ та 2004 оноос хойш төрийн өндөр албан тушаалтан байгаад тухайн цаг үедээ авлига, албан тушаалын хэрэг хийсэн ч тэр чинь баригдаагүй өнгөрч хууль бусаар хөрөнгөжөөд явж байгаа бол өнгөрсөн эсэх нь огт хамаагүй эргүүлж шалгаад хөрөнгийг чинь хураагаад өөрийг чинь шоронд явуулна аа л гэсэн үг. Гүйцэтгэх байгууллага Засгийн газарт ганц л зүйл дутуу тэр нь хэн нэгнийг ялладаг байх. Хэрвээ энэ хууль батлагдвал Засгийн газрын тэргүүний дутуу нь дүүрээд ирнэ л гэсэн үг. 

Хувьдаа бизнесгүй ч хэдэн тэрбумын хөрөнгөтэй, хадгаламжтай төрийн өндөр албан тушаалтнууд манай Монгол Улсад хэд байдаг бол? Бараг хэд байдаггүй вэ гэдгийг нь тоолбол илүү амархан юм уу? Тэдгээр хүмүүст бол хүндхэн л тусахаар хуулийн төсөл. Гагцхүү хэнийг энэ хуулиар хүзүүдэх вэ гэдэг улс төрийн тоглоом л гол зүйл нь болж хувирах байх. Яг авлигачидтай тэмцэх гээд байна уу эсвэл хэн нэгний амыг таглах гээд байна уу? Энэ хуулийн төсөл алсуураа юунд зориулагдаж, хэнд дохио болж байгаа вэ гэдгийг таамаглаж болох юм.

Хамгийн түрүүнд нэг ч зүү зарж үзээгүй мөртөө 1.6 тэрбум гаруй төгрөгийн хадгаламжтай. Жилийн хэдэн зуун саян орлоготой Ерөнхийлөгчид дохио болж байгаа болов уу. Л.Оюун-Эрдэнэ, У.Хүрэлсүх хоёр яг олны нүдэн дээр барилцаж аваад байгаа юм байхгүй ч ардаа асуудалтай байгаа гэдгийг хүн бүхэн л мэддэг боллоо. Хэрвээ, хэрвээ шүү. Асуудал хурцадвал энэ хуулиараа далайлгаад ахыгаа шалгаад эхэлж мэдэх л юм. Яах вэ магадлал нь бага ч гэсэн улс төрд үүрдийн харилцаа гэж байхгүй, эрх ашиг л гэж байдаг гэдэг шүү дээ.

Ер нь энэ хуулийг дэмжээд, сайжруулаад явж байгаа Л.Оюун-Эрдэнийн цаад зорилго нь ахдаа зориулсан байж болох. Эрийн цээнд хүрч эрх мэдлийг өөртөө авч байгаагаа улам мэдрүүлэх гэж. Энэ хоёрын хамтрал 3-4 жил явах нь тодорхой болсон. Үе үеийн л Ерөнхий сайд, Ерөнхийлөгч хоёр дуусах үедээ муудалцаад салдаг гэдгийг өнгөрсөн үеийн монголын улс төр харуулдаг. Тэгэхлээр мэдээтэй л байсан дээр биз дээ гэдэг шиг л.Муудалцахгүй хамтраад улсынхаа төлөө зүтгээд явбал улс төрд ч, ард түмэнд бидэнд ч сайн л биз. Улс төр нь тогтворгүй улсын хөгжил гацаж тэр гай нь ард иргэд дээр буудаг гэдгийг өнгөрсөн 30 жил бидэнд харуулсан. Бусад улс орны байдал ч харуулж байна.

Ямар ч байсан УИХ-аар батлагдаад гараад ирвэл “Хууль бус хөрөнгийг хураан авах” хуулийн төсөл Л.Оюун-Эрдэнийн маш том хүч болж хувирах нь ээ. Гэхдээ энэ хууль ганцхан Л.Оюун-Эрдэнийн засгийн газраар дуусахгүй гэдгийг маш сайн ойлгох хэрэгтэй. Түүний араас гарч ирэх засгийн газрын тэргүүнд ч гэсэн энэ хүч үлдэнэ. Тэр цагт Л.Оюун-Эрдэнэ өөрөө өөртөө дэгээ тавих зүйл хийгээгүй гэж л найдъя.

“Хууль бус хөрөнгийг хураан авах” хуулийн төсөл УИХ-аар батлагдах нь тодорхой байх гэж харж байна. Хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа хүмүүс олон байгаа ч татаж унагах юм бол олон нийтэд авлигыг дэмжиж байгаа гэсэн дүртэй хоцорч үлдэнэ. Ерөнхийлөгч ч гэсэн иймэрхүү зүйл дээр хориг тавихыг хүсэхгүй дээ. Муу талын дүр болж хувирах учраас. 

Хэрвээ өөрт нь гай болох хууль байна гэж үзвэл нэг ийм арга байж болох юм. Засгийн газрыг огцруулах санал. Энэ нь маш амархан гэдэг шиг л Ерөнхийлөгч засгийн газар ажлаа хийж чадахгүй байгаа учир гээд л огцруулах санал гаргаад ирнэ. Яг өнөөдрийн Ерөнхий сайд, Ерөнхийлөгч хоёрын нөлөөллийг харах юм бол Ерөнхийлөгч хамаагүй илүү. Түүний гаргасан саналыг ард түмэн уухайлан дэмжинэ. Одоогийн хамтарсан засгийн газарт маш хүнд тусах нь тодорхой. Ер нь Л.Оюу-Эрдэнийн “Update” хийгдээгүй “PR”-ийг нь эсрэг улс төрчид нь байтугай энгийн иргэд ч ойлгохоор амархан болчхож ээ зайлуул. Дүүгээрээ нэг нэвтрүүлэг хийлгэж үзлээ, том төслүүдээ шахаж үзлээ, эцэст нь чимээгүй байхаар шийдлээ. У.Хүрэлсүх яалт ч үгүй нийт массын тархийг угаагаад, тэдэн рүү чиглэсэн контент хийгээд гаршчихаж. Өөрөө ч муугүй дүр л дээ. Их тохироод байгаа. Тийм учраас их дүрийн эсрэг одоохондоо хийх зүйл Л.Оюун-Эрдэнэд алга. Тийм ч учраас Л.Оюун-Эрдэнэ явах замаа өөрөөр төлөвлөсөн. Аль эртнээс. Засгийн газрын тэргүүнд хамаг эрх мэдлийг шилжүүлэх үйл ажиллагаа алсуурхан, алгуурхан явсаар өнөөдөр УИХ-аа баздаг, Ерөнхийлөгчөөсөө илүү эрх мэдэлтэй болгож хувиргасан.

Яах вэ үеийн үед засгийн газрыг унагаах бодолтой нэгдүгээрээлжид багтаагүй хэсэг улс төрчид байдаг. Тэдний шунахай хүсэл дээр Ерөнхийлөгч нэмэгдвэл жинхэнэ асуудал үүснэ. Гэхдээ өнгөрсөн үеийн хамтарсан засгуудаас энэ удаагийн хамтарсан засаг хамгийн их хүлээлттэй олон ажлыг нугалж чадахаар харагдаж байгаа учраас засгийн газар бүрэн эрхийнхээ хугацаанд ажиллах нь Монгол Улсад хэрэгтэй. Улс төрөөс болж ажил гацдаг байдал дахин битгий давтагдаасай. Үүгээр л тойрч өнгөрч байвал улс төр яаж ч явсан яах вэ. Уур савсаж, шүгэл үлээсэн их улс төрийн өдрүүд айсуй...